Қазіргі әлемді сандық құрылғылар мен интернетсіз елестету мүмкін емес. Интернеттің ашылуы бұл әлемде өмір сүруді «жеңілдеткен» секілді. Кез-келген ақпаратқа қол жеткізу үшін тек смартфон және интернет қана керек. Әлем дамыған сайын ақпарат та көбейе түседі. Ақпарат көбейген сайын адамдар оған тезірек қол жеткізгісі келеді. Яғни интернеттің өзі ғана емес, сонымен қатар оның жылдамдығы да өте маңызды. Сол үшін де ғалымдар әр жыл сайын интернеттің жақсы әрі қауіпсіз жұмыс істеуі үшін өте күрделі іс атқарады. Соңғы жылдары әлемнің шамамен барлық мемлекетінде қолданысқа ие 4G буыны өзінің жылдамдығымен таңғалдырған болатын. Сонымен қатар, Қазақстанда Tele2 коммуникациялық компаниясы өзінің абонеттеріне 5G технологияларын қолдануға мүмкіндік берген болатын. 5G – мобильді желілердің соңғы және ең жылдам буыны. Смартфондар мен смарт құрылғыларды пайдаланушылар үшін 5G жақсартылған өнімділікті қамтамасыз етеді яғни, кідіріссіз және жолда өте жылдам, тұрақты жүктеулер. Бұл технологияны тек Алматы қаласындағы Қарасай батыр көшесінде және «Медеу» биік таулы спорт кешенінде ғана пайдалануға болады. Ескере кететін жайт, Алматыдағы Tele2 абоненттері 5G технологиясын тек белгілі бір смартфондар моделі ғана пайдалана алады (Xiaomi, Huawei, Vivo, Samsung).
Ал алтыншы буын немен таңғалдырмақ?
6G – сандық ұялы желілерге арналған алтыншы буын сымсыз технология. 6G радио спектрінің жоғарғы жағын пайдаланады және 1 Тбит/с (секундына терабайт) жылдамдықты қолдайды. Бұл байланыс кідірісін бір микросекундқа дейін төмендетеді – 5G кідірісінен 1000 есе жылдам.
5G қызметтерін енгізу бүкіл әлемде бәсекелестік толқынын тудырды, бірақ одан да маңыздысы, бұл ұялы байланыс әлеміндегі келесі қадам – 6G-ді дамыту жарысына әкелді.
6G туралы айту әлі ерте сияқты, бірақ бірнеше корпорациялар мен университеттер бұл идеямен жұмыс істей бастады. Бұл технологияның қаншалықты жылдам дамып келе жатқанын көрсетеді: біз небәрі төрт онжылдықта 1G-ден 5G-ге ауыса алдық, сондықтан 6G озық цифрлық телекоммуникацияға қарай тағы бір табиғи прогресс болып табылады.
6G қаншалықты жылдам болмақ?
Қытай Ғылым және технология министрлігінің мәліметі бойынша, 6G 1 Тбит/с (секундына терабайт) жылдамдықты қолдай алады, бұл қолданыстағы 5G жылдамдығынан шамамен 8000 есе жылдамырақ. Жоғары өткізу қабілеттілігін қамтамасыз етумен қатар, жоғары 6G жиіліктері іріктеу жылдамдығының айтарлықтай жоғары болуына мүмкіндік береді. Бұл 5G қолданбаларының өнімділігін одан әрі арттырады және сымсыз бейнелеу және сезу салаларында барған сайын деректерді іздеуші қолданбалардың әлеуетін ашады. 6G желілері сонымен қатар қуатты аз тұтынумен қамтуды (соның ішінде су астындағы, биіктікте және ғарышта) төтенше кеңейтуді қамтамасыз етеді деп күтілуде. Дегенмен, бұл негізгі желіні толық жөндеуді қажет етеді.
6G қашан келеді деп күтуге болады?
Шамамен он жыл сайын жаңа мобильді желі стандарты назарда болады. Бұл 6G 2030-шы жылдардың басында енгізілуі мүмкін дегенді білдіреді, немесе, кем дегенде, смартфон өндірушілерінің көпшілігі 6G-ді сынайтын болады. Қытай министрлігі 6G технологиясын құрудың негізін қаламақшы. Ғылым министрлігінің вице-министрінің айтуынша, 6G ұлт дамуының басым бағыты ретінде қарастырылуы керек. Министрлік жақын арада 6G даму жоспарын жасап, оның мүмкін болатын қосымшаларын зерттейді. Жапонияның NTT DoCoMo 6G қолдану жағдайлары мен технологиялық эволюциясын, сондай-ақ 6G шығарылатын 2030 жылдардағы дүниетанымын түсіндіретін ақ қағазды жариялады. Сондай-ақ құжат 2000 жылдардың басында 3G, 2010 жылы 4G және 2020 жылы 5G пайда болған мобильді желі технологиясының соңғы онжылдықтарда қалай дамығаны туралы түсінік береді.
6G туралы ғалымдар не дейді?
Миша Долер (Лондондағы King’s College сымсыз байланыс бөлімінің төрағасы): «6G желі дағдыларды тасымалдауға көмектеседі, бұл «интернет дағдылары» болады. Енді біз тек аудио және бейне арқылы сөйлесе аламыз, бірақ біз нысандарды ұстай алмаймыз және оларды жылжыта алмаймыз. Бірақ бұл шеткі есептеулер, робототехника, жасанды интеллект, толықтырылған шындық және 6G коммуникацияларының конвергенциясы арқылы мүмкін болады. Интернеттің ақпараттық ұжым болғаны сияқты, келесі ұрпақ интернеті дағдыларды ұжым етеді ».
Зерттеуші сонымен қатар 6G чиптен чипке байланысты жақсартады деп үміттенеді. «Біз 200 Гбит/с немесе одан да көп жылдамдыққа көшкен кезде, кабельдік қосылымдар, былайша айтқанда, сақталмайды», – дейді ол. «Деректердің жоғары жылдамдығына және жоғары өңдеу жылдамдығына қарай жылжып келе жатқанда, сымсыз байланыстар осы тығырықтан шығудың жолдарының біріне айналуда. Бұл сондай-ақ сенімділіктің жоғарылауын білдіреді, өйткені діріл сымсыз қосылымдарға әсер етпейді және кабельдерді ауыстыру «чиптерге сымсыз қабылдағыштарды орнатудан гөрі қымбатырақ болуы мүмкін» шығындарды азайтады.
Инженерлер 6G-ден терагерцке дейінгі жиіліктерді шығарумен жаңа жабдықты жасау кезінде үлкен мәселелер туындайтынын атап өтті. Жылдамырақ құрылғылар сонымен қатар жетілдірілген жартылай өткізгіш технологияны қажет етеді.
6G бойынша кім жұмыс істеп жатыр?
6G технологиясына он жыл қалды, бірақ онымен жұмыс істей бастаған елдер мен телекоммуникация компаниялары аз. Финляндиядағы Оулу университеті 6G зерттеулеріне бірінші болып назар аударды. Олар сенімді шексіз сымсыз қосылым, бөлінген есептеулер мен интеллект және болашақ желілерде қолданылатын материалдар сияқты зерттеудің әртүрлі күрделі салаларын зерттеу үшін 6G флагмандық бағдарламасын жасады. 2019 жылы FCC 95 ГГц-тен жоғары жаңа қызметтерді енгізуді жеделдету үшін жаңа ережелерді қабылдады. Комиссияның Spectrum Horizon деп аталатын бірінші есебі мен бұйрығы 95 ГГц-тен 3 ТГц-ке дейінгі жиілік диапазонында пайдалануға арналған жаңа эксперименттік лицензия сегментін әзірлеуде. Бұл кәсіпкерлер мен инноваторларға осы спектрге еркін қол жеткізуге және жаңа коммуникациялық технологияларды әзірлеуге/сынап көруге мүмкіндік береді. Virginia Tech және LG және Samsung сияқты компаниялардың зерттеушілері 6G технологиясымен жұмыс істей бастады. Сонымен қатар, Жапония 2030 жылға қарай 6G желілерін іске қосудың кешенді стратегиясын жоспарлап отыр.
Қорытындылай келе, неғұрлым ақпарат көбейген сайын, ақпарат алмасу соғұрлым жылдамырақ болмақ. Интернеттің дамуы әлемнің дамуына және табиғатқа тікелей әсер еткендіктен оның да кері әсерлері болуы мүмкін. Бірақ, дегенмен алтыншы буын арқылы тек кинолардан көрген голограммаларды шынайы өмірде де пайдалану адамға толассыз әсер сыйлайды.
